(YETİŞ HALK HABER)HAYDAR COŞKUNFIRAT

Mersin Üniversitesi (MEÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü öğretim üyeleri Prof. Dr. Ayşe Şahin, Doç. Dr. Arzu Seçer ve doktora öğrencisi Gizem Aydan tarafından gerçekleştirilen çığır açıcı bir araştırma, süt ve süt ürünlerinin gıda hileciliğinde en riskli gruplar arasında yer aldığını gözler önüne serdi. "Are We Confident with Our Food: Drivers Affecting Consumer’s Food Fraud Avoidance Behaviour for Milk and Dairy Products" başlıklı makale, gıda güvenliği alanında prestijli Q1 etki faktörlü dergi British Food Journal'da yayımlandı.

Araştırma, tüketicilerin süt ve süt ürünlerinde karşılaştığı gıda hileciliğine yönelik bakış açılarını, farkındalıklarını ve bu hilelerden kaçınma davranışlarını etkileyen faktörleri detaylı bir şekilde inceledi. Elde edilen bulgular doğrultusunda, tüketicilerin gıda hileciliğinden kaçınma davranışını etkileyen önemli faktörler belirlenerek, bu konuda bilinç düzeyinin artırılması hedeflendi. Ayrıca çalışma, sektördeki işletmelere, pazarlama yöneticilerine ve politika yapıcılara değerli öneriler sunuyor.

Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Ayşe Şahin, gıda hileciliğini ekonomik kazanç elde etmek amacıyla gıda, gıda içerikleri veya ambalajının kasıtlı olarak değiştirilmesi, ürünlerin yanlış ve yanıltıcı biçimde tanıtılması olarak tanımladı. Şahin, "Üniversitemiz bünyesinde gerçekleştirdiğimiz bu çalışmamızda tüketicilerin hileli süt ve süt ürünlerinden kaçınma davranışlarını etkileyen faktörleri ortaya koymayı amaçladık. Bu çalışma, tüketicilerin gıda hileciliğine yönelik algılarının, farkındalıklarının, tüketici değerlerinin ve bilgi paylaşımının, hileli ürünlerden kaçınma davranışları üzerindeki etkisini bir model içinde ortaya koymuştur" dedi.

Makale yazarlarından Doç. Dr. Arzu Seçer ise, tüketiciler arasındaki bilgi paylaşımının hem algılanan risk hem de gıda hileciliğinden kaçınma davranışı üzerinde doğrudan olumlu bir etkiye sahip olduğunu vurguladı. Seçer, "Tüketiciler sosyal çevrelerinden (arkadaşları, aileleri veya farklı referans grupları), resmi kaynaklardan (etiketler, şirketler ve yetkili kurumlar) ve medyadan (sosyal medya, TV, gazete ve radyo) daha fazla bilgi aldıklarında, gıda hileciliğine yönelik daha yüksek farkındalıkla satın alım yapmaktadır. Bu noktada, doğru ve güvenilir bilgilerle toplumun bilinç düzeyinin yükseltilmesi büyük önem taşımaktadır" ifadelerini kullandı.

Doktora öğrencisi Gizem Aydan da dünya genelinde ve Türkiye’de sahtecilik faaliyetlerinin en yaygın olarak gerçekleştirildiği ürün grubunun süt ve süt ürünleri olduğunu belirtti. Aydan, "Tarım ve Orman Bakanlığı'nın verilerine göre, yapılan denetimlerde hileli bulunan gıdalar arasında süt ve süt ürünleri (%38) ilk sırada yer almaktadır. Çalışmamızda, tüketiciler gıda hileciliğiyle ilgili en çok bilgiyi büyük oranda sosyal medyadan, Tarım ve Orman Bakanlığı resmi kayıtları ve televizyondan edinmektedir" bilgisini paylaştı.

Tüketicilere Tavsiyeler: Nasıl Korunmalı?

Mersin Üniversitesi öğretim üyeleri, gıda hileciliğine karşı tüketicilerin bireysel olarak alabileceği önlemleri de sıraladı:

Evde Basit Testler Uygulamak (Görsel ve Duyusal Kontrol): Sütün kaynatıldığında üstünde kalın kaymak tabakası oluşmuyorsa, içinde su veya bitkisel yağ olabileceği; yoğurdun sulanıyor, ekşimiyor veya uzun süre bozulmuyorsa doğal olmayabileceği belirtildi.

Şüpheli Ürünleri Bildirmek: Tadında, kokusunda, görünüşünde anormallik fark edilen ürünlerin yetkili kurumlara (Alo 174 Gıda Hattı veya CİMER) bildirilmesi, hem bireysel hem de toplumsal sağlık için önem taşıyor.

Güvenilir Yerlerden Alışveriş ve Etiket Okuma: Ürünlerin güvenilir yerlerden temin edilmesi, fiyatların dikkatle incelenmesi ve etiketlerin detaylıca okunması gerektiği vurgulandı.

Sertifikalı ve Onaylı Ürünleri Tercih Etmek: Güvenilirliği kanıtlanmış, sertifikalı ve onaylı ürünlerin tercih edilmesi, gıda hileciliğine karşı önemli bir savunma mekanizması oluşturuyor.